Nauka jedzenia pałeczkami jest nieunikniona nawet jeśli nie planujesz podróży do Japonii, Azji Północnej lub Południowo-Wschodniej. W Polsce dosłownie roi się od restauracji z sushi czy innego rodzaju miejsc z kuchnią z tamtejszych regionów, gdzie zabieranie się do posiłku z widelcem i nożem jakoś tak zwyczajnie nie pasuje. Choć tego typu kulinarne punkty na mapie naszych miast i miasteczek cieszą się dużą popularnością być może myśl o użyciu pałeczek napawa cię najprawdziwszym strachem. Raz – nie chcesz wyjść na głupca, który nie potrafi ich utrzymać w rękach, dwa – jakoś to wstyd w tych czasach przyznać się, że nigdy nie jadłeś właśnie w taki sposób. Spokojnie, każdy kiedyś miał ten swój pierwszy raz. Teraz przyszła pora na ciebie.
Jedzenie pałeczkami: kilka informacji, które cię zainteresują
Jakby nie patrzeć pałeczki to najpopularniejsze sztućce na świecie – używa ich do posiłku ponad 2 mld ludzi! Zetkniemy się z nimi nie tylko w Japonii, ale i w Chinach, Wietnamie czy na Filipinach.
-
Polski: pałeczki -
Mandaryński: 筷子 kuàizi
-
Kantoński: 筷子 faai3dzi2
-
Japoński: 箸 haski
-
Koreański: 젓가락 jeokkarak
-
Wietnamski: đũa
-
Tajski: ตะเกียบ takiap
-
Indonezyjski: sumpt
-
Malajski: sepit
-
Filipiński: ipit-ipit
Historyk dynastii Han – Sima Qian – pisze, że pałeczki znane były przed dynastią Shang (1766–1122 p.n.e.). Niestety nie ma żadnych dowodów tekstowych ani archeologicznych na poparcie tego stwierdzenia.
Najwcześniejszymi dowodami jest sześć pałeczek wykonanych z brązu o długości 26 cm (i szerokości od 1,1 do 1,3 cm wydobytych w Yin w pobliżu Anyang (Henan) datowanych na ok. 1200 p.n.e. Co więcej, miały być one użytkowane do gotowania…
Z kolei pierwsze źródła pisemne dotyczące używania pałeczek pochodzą z filozoficznego tekstu napisanego przez Hana Fei w III wieku p.n.e.
Jedzenie pałeczkami: typy
Najczęstsze pałeczki wykonane są z:
-
bambusa (jednorazowe, zwykle spotykane w sieci restauracji),
-
lakierowanego drewna wysokiej jakości (premium),
-
metalu,
a także z:
-
porcelany,
-
plastiku,
-
kości,
-
kości słoniowej,
-
żadu.
Różnią się długością, są okrągłe lub mają płaskie powierzchnie. Te dla kobiet są zwykle nieco krótsze niż te dla mężczyzn. Z kolei takie bardzo długie – 30-40 cm – wykorzystuje się do gotowania, smażenia czy serwowania potraw gościom. W Japonii spotkasz się z ich nazwą jako saibashi.
Co ciekawe, najbardziej rozpowszechnione stosowanie pałeczek jednorazowych występuje w Japonii, gdzie każdego roku używa się około 24 mld par, co z kolei odpowiada prawie 200 parom na osobę rocznie. Z kolei Chinach jest to łącznie ok. 45 mld par pałeczek jednorazowych.
Pierwsze pałeczki były używane do gotowania, wzruszania ognia, serwowania lub chwytania kawałków jedzenia, a nie do samego jedzenia. Jako przybory do jedzenia pojawiły się w czasach dynastii Han. Dopiero jednak za dynastii Ming pałeczki zaczęły normalnie służyć zarówno do serwowania, jak i jedzenia.
Jedzenie pałeczkami: Niepisana etykieta
W każdym kraju, w którym w restauracji je się pałeczkami obowiązują niepisane zasady dotyczące etykiety. Jednym z powszechnych założeń jest to, że nie wypada zostawić pałeczek stojących pionowo w misce, ponieważ często tak ofiarowuje się jedzenie lub płonące kadzidełka przodkom. Nie można ich też włożyć do jedzenia.
Jeśli więc nie zależy ci na zniechęceniu miejscowych lub swoich gospodarzy do siebie przed wyjazdem w podróż poczytaj, jakie zasady obowiązują w danym miejscu lub będąc już w punkcie docelowym podpytaj osoby, u których zamieszkasz jak to wygląda właśnie u nich. Odrobina taktu zawsze wyjdzie ci na dobre!
Jedzenie pałeczkami: nietakty w używaniu pałeczek, które mają swoje nazwy!
To taki savoir-vivre. Choć zbiór tych zasad – błędów i nietaktów – może różnić się w zależności od kraju i miejsca, przedstawiamy ci ich określenia pochodzące z Japonii.
Nie chcesz kogoś urazić, popełnić błąd lub zwyczajnie się ośmieszyć – zapoznaj się z listą nietaktów i zwyczajnie tego nie rób:
-
tsuki-bashi – jeden z podstawowych błędów, kryjący się właśnie taką nazwą, polega na tym, że nabija się jedzenie na pałeczkę,
-
neburi-bashi – w tym wariancie „nieobyta” osoba po prostu oblizuje pałeczkę,
-
hotoke-bashi – pod tym określeniem kryje się nietakt wyglądający tak – ktoś wbija pałeczki w miseczkę ryżu. Dla większej świadomości – dla miejscowych oznacza to ofiarowanie jedzenia przodkom,
-
utsushi-bashi – tutaj błąd polega na tym, że ktoś podaje jedzenie pałeczką innym osobom,
-
kaki-bashi – trzyma się miseczkę blisko ust i wyjada się resztki jedzenia przy pomocy pałeczek,
-
saguri-bashi – pod tym określeniem kryje się mieszanie zupy pałeczkami,
-
choku-bashi – błąd polega na tym, że zamiast nakładać jedzenie ze wspólnej miski przeznaczonymi do tego celu pałeczkami, robi się to przy pomocy własnych,
-
mochi-bashi – trzyma się miseczkę oraz pałeczki w jednej ręce,
-
namida-bashi – kawałek potrawy trzyma się w niewłaściwy sposób, tak, że ścieka z niego sos,
-
mayoi-bashi – kiedy zastanawiasz się co wybrać machasz pałeczkami nad daniem,
-
Pałeczki podczas jedzenia należy położyć częścią stykającą się z jedzeniem na specjalnej podstawce, która nosi nazwę hashioki.
Jedzenie pałeczkami: Pierwsze koty za płoty
Pierwsza rada od serca, jaką ci damy – uzbrój się w cierpliwość. Tutaj idealnie pasuje powiedzenie: praktyka czyni mistrza. Przygotuj się na to, że kilka pierwszych prób będzie niezręcznych i prawdopodobnie nie chwycisz jedzenia tak, jak byś sobie tego życzył. Spokojnie, na wszystko potrzeba ćwiczeń (prób i błędów), ale w końcu się uda!
Jedzenie pałeczkami: jak w ogóle się za to zabrać?
-
Weź pałeczki i coś małego w kształcie klocka, może to być kostka cukru czy jakiś przedmiot.
-
Pozwól pałeczce ułożyć się na palcu serdecznym. Teraz owiń górną część środkowego palca wokół pałeczki. Umieść kciuk na niej, aby uzyskać dodatkowe wsparcie.
-
Drugą ręką umieść drugą pałeczkę między kciukiem a palcem wskazującym lub palcem wskazującym.
-
Trzymaj pałeczkę między kciukiem a palcem wskazującym (lub palcem wskazującym). Przyzwyczaj się do uczucia trzymania pary pałeczek w jednej ręce. Powinieneś być w stanie poruszać tym ruchem w górę iw dół.
-
Poćwicz poruszanie górną i dolną pałeczką. Gdy mocno trzymasz dolną pałeczkę zacznij dociskać palcem (palcem wskazującym), aby przesunęła się w dół. W ten sposób ograniczysz jedzenie. Aby przesunąć pałeczkę z powrotem w górę, rozluźnij palec wskazujący.
-
Ćwicz zbieranie jedzenia. Umieść pałeczki do jedzenia, które zamierzasz podnieść. Powtórz ruch ćwiczony poprzednio po to, aby dobrze kontrolować jedzenie.
-
Powoli włóż jedzenie w usta. Trzymaj rękę tak stabilnie, jak to możliwe. Nie ściskaj pałeczek, ponieważ mogą one skręcić się w swoim kierunku i wówczas wyleci ci jedzenie.
-
Zjedz teraz prawdziwe jedzenie. Praktyka czyni mistrza.
